Ταραμάς και ταραμοσαλάτα

Ταραμάς και ταραμοσαλάτα

Ταραμάς είναι η πρώτη ύλη για την ταραμοσαλάτα, ένα από τα πιο φημισμένα νηστίσιμα πιάτα. Στην ουσία πρόκειται για αυγά ψαριών, συνηθέστερα του κυπρίνου, του μπακαλιάρου ή κάποιου άλλου είδους ψαριού, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη παρασκευή του γνωστού σαρακοστιανού εδέσματος.

Η λέξη ταραμάς είναι τουρκικής προέλευσης και βγαίνει από τη λέξη ταραμά (tarama) που σημαίνει αυγά ψαριών.

 

Η καλύτερη ποιότητα ταραμά είναι ο λεγόμενος λευκός αν και στην πραγματικότητα το χρώμα του ελαφρώς γκριζόλευκο.

Ο λευκός ταραμάς

είναι “καθαρός” δηλαδή περιέχει 100% αυγά ψαριών και για αυτό είναι ακριβός, αλλά φτιάχνει νοστιμότερη ταραμοσαλάτα. Φυσικά, υπάρχουν διάφορες ποιότητες με υποδεέστερη ποιότητα, αλλά επίσης νόστιμη, τον ροζ ταραμά, ο οποίος περιέχει χρώμα και άλλες προσμίξεις. 

 

Ο ταραμάς αναμειγνύεται με ελαιόλαδο, ξερό ψωμί, πατάτα, κρεμμύδι και λεμόνι και ανακατεύεται καλά μέχρι να γίνει κρέμα. Η γεύση της ταραμοσαλάτας είναι ιδιαίτερη λόγω του ταραμά.

Ανάλογα με το χρώμα του ταραμά προκύπτει και το χρώμα της ταραμοσαλάτας, δηλαδή ανοιχτό μπεζ ή ροζ. Στην βιομηχανική παραγωγή μπορεί να προστίθεται και χρώμα τροφίμων.

  • Ο λευκός ταραμάς παρασκευάζεται από αυγά ψαριών (συνήθως βακαλάου) αλάτι και ζάχαρη. Την καλύτερη ποιότητα σε λευκό ταραμά δίνουν οι σκανδιναβικές χώρες.
  • Στην αγορά βρίσκουμε και κόκκινο ταραμά. Είναι υποδεέστερο προϊόν και γι’ αυτό είναι πολύ φθηνότερος από τον λευκό. Πρόκειται για ένα μείγμα από αυγά ψαριού (σε περιεκτικότητα μικρότερη από 15% επί του συνολικού προϊόντος), αμύλου και νερού. Ακόμη, περιέχει πολλά μη φυσικά συντηρητικά και χρωστικές ουσίες, οι οποίες του δίνουν τη χαρακτηριστική κοκκινωπή απόχρωση.
  • Στην αγορά βρίσκουμε επίσης σκευάσματα με την ονομασία «ταραμοπολτός». Αυτά περιέχουν αυγά ψαριού (σε περιεκτικότητα 70%), άμυλο (συνήθως άλευρα σόγιας σε ποσοστό 8%), αλάτι και ζάχαρη. Είναι φτηνότερος από τον λευκό ταραμά.
  • Αν υπολογίσουμε πως για μία ταραμοσαλάτα ή άλλη παρασκευή με ταραμά δεν θα χρειαστεί να αγοράσουμε περισσότερο από 150 γρ., αξίζει να πάρουμε τον αυθεντικό λευκό και όχι τα άλλα σκευάσματα.
  • Σε μεγάλες κεντρικές αγορές ενδέχεται να βρείτε και «ταραμόγλωσσα». Πρόκειται για το σάκο με τα αυγά του ψαριού (δηλ. τα αυγά καλυμμένα με τη φυσική τους μεμβράνη), παστωμένο και διατηρημένο στο λάδι. Κοστίζει λίγο περισσότερο από τον λευκό ταραμά, ωστόσο οι μερακλήδες θα το εκτιμήσουν, καθότι πρόκειται για ιδιαίτερη λιχουδιά.
  • Πηγή:

Καθαρά Δευτέρα, τραπέζι και εδέσματα

Καθαρά Δευτέρα, τραπέζι και εδέσματα

Η Καθαρά Δευτέρα είναι η πρώτη ημέρα της Μεγάλης Σαρακοστής και σηματοδοτεί την έναρξη της νηστείας που διαρκεί μέχρι το Μεγάλο Σάββατο. Από την ημέρα αυτή, προετοιμαζόμαστε, μετά την καλοφαγία και την καλοπέραση των Αποκριών, ώστε να καθαρίσει η ψυχή και το σώμα μας μέχρι το Πάσχα.

Σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας μάλιστα, την Καθαρά Δευτέρα, οι νοικοκυρές «καθαρίζουν» ό,τι απόμεινε από τα μη νηστίσιμα φαγητά της αποκριάς και βάφουν άσπρα τα πεζοδρόμια.

Τα νηστίσιμα φαγητά της Καθαράς Δευτέρας

Ακολουθούν και οι ανάλογες δικές μας συνταγές….

Το… τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας –συχνά υπαίθριο, καθώς οι περισσότεροι γιορτάζουν τα «Κούλουμα» στην εξοχή- περιλαμβάνει νηστίσιμα πιάτα και εδέσματα, για αποτοξίνωση από το πλούσιο φαγοπότι της Αποκριάς και φυσικά την παραδοσιακή λαγάνα, ένα είδος ψωμιού χωρίς προζύμι.
Το έθιμο της λαγάνας διατηρείται αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και το τραγανό αυτό και σουσαμένιο ψωμί, συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τους αρτοποιούς κάθε γειτονιάς.

Ταραμάς

Ο ταραμάς  φτιάχνεται από κόκκους από ερυθρό χαβιάρι (αυγά) που βγαίνει από τον μπακαλιάρο ή τον κυπρίνο και θεωρείται ένα από τα πιο εκλεκτά είδη αυγοτάραχου. Θα βρείτε δύο είδη ταραμά: τον λευκό, που θεωρείται και ποιοτικά ανώτερο- και αυτόν με το βαθύ ρόδινο χρώμα. Παραδοσιακές συνταγές με ταραμά είναι η ταραμοσαλάτα και οι ταραμοκεφτέδες.

Συνταγή για σπιτικό ταραμά θα βρείτε εδώ…

 

 

Χαλβάς

Ο χαλβάς και ιδίως η παραλλαγή που φτιάχνεται με ταχίνι και πωλείται σε μορφή παραλληλεπιπέδου, αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά σαρακοστιανά εδέσματα. Θα τον βρείτε στο εμπόριο σκέτο, με σοκολάτα ή με ξηρούς καρπούς.
Παρά τις θερμίδες του χαλβά, η διατροφική του αξία είναι υψηλή, ειδικά του σουσαμένιου, καθώς παρασκευάζεται από το παχυντικό μεν, ωφέλιμο δε, ταχίνι, που είναι πλούσιο σε φυτική πρωτεΐνη, ασβέστιο και φυτικές ίνες.

Χαλβάς σιμιγδαλένιος συνταγή εδώ….

Χαλβάς Φαρσάλων συνταγή εδώ….

Χαλβάς σιμιγδαλένιος με κακάο και πορτοκάλι

ΣΥΝΤΑΓΗ ΕΔΩ

Τουρσιά

Την Καθαρά Δευτέρα, συνηθίζονται πάρα πολύ και τα λαχανικά τουρσί (διατηρημένα δηλαδή για κάποιο χρονικό διάστημα σε αλάτι ή και ξίδι), που μπορεί να περιλαμβάνουν πιπεριές, βολβούς, λάχανο, αγκινάρες, αγγουράκια, καρότα, κουνουπίδι, κρεμμυδάκια κλπ.

Τουρσί, συνταγή εδώ….

Ελιές

Οι ελιές πρωταγωνιστούν στο τραπέζι της Σαρακοστής, σε διάφορα είδη, θρούμπες, μαύρες ή πράσινες, σε άλμη, ξίδι, ή λάδι κ.τ.λ. Αποτελούν σημαντικό στοιχείο της Μεσογειακής Διατροφής και είναι πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Δεν περιέχουν καθόλου χοληστερόλη. Επίσης, αποτελούν πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών, όπως το σελήνιο και ο ψευδάργυρος. Έτσι βοηθάνε τον οργανισμό στη «μάχη» κατά των ελεύθερων ριζών.

Συνταγή για ελιές σπιτικές εδώ….

Λαγάνα
Το ψωμί με την ωραία τραγανή κρούστα, που παρασκευάζεται παραδοσιακά χωρίς προζύμι, δε λείπει ποτέ από το τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Ταιριάζει απόλυτα με όλες τις νηστίσιμες λιχουδιές που θα φτιάξετε.

Συνταγή για την καλύτερη λαγάνα εδώ….

Λαγάνα με πιπεριές και ελιές, συνταγή εδώ….

Θαλασσινά

Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζουμε να τρώμε νηστίσιμα θαλασσινά όπως οστρακοειδή (κυδώνια, γυαλιστερές κλπ.), αλλά και γαρίδες, καλαμάρια, σουπιές και χταπόδια.
Αποτελούν πλούσιες πηγές πρωτεΐνης, είναι χαμηλά σε λιπαρά και μπορείτε να τα φάτε σε διάφορες συνταγές, ωμά (τα όστρακα), είτε μαγειρεμένα.

Συνταγή για χταπόδι εδώ….

Σουπιές με σπανάκι συνταγή εδώ….

Συνταγή για καλαμαράκια με ρύζι εδώ….

Συνταγή για μύδια με σάλτσα και μακαρόνια εδώ…

Όσπρια

Όσπρια όπως οι φακές και τα φασόλια, αλλά και η φάβα, είναι ιδανικές επιλογές σε περιόδους νηστείας, αλλά και στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Την Καθαρά Δευτέρα μαγειρεύονται χωρίς λάδι και συχνά προστίθενται μέσα στην σαλάτα.
Είναι πλούσια σε πρωτεΐνη, σίδηρο και φυτικές ίνες και επίσης μειώνουν τη χοληστερίνη, «καθαρίζουν» το έντερο και την καρδιά.

Συνταγή για φακορυζοσαλάτα εδώ…

 

 

Σαλάτες

Σαλάτες διάφορες με ωμά λαχανικά, με βραστά λαχανικά, ψητά λαχανικά, πατάτες βραστές, μελιτζανοσαλάτα κλπ

Συνταγή για απλή μελιτζανοσαλάτα εδώ…

Φυσικά δεν λείπουν και τα αγαπημένα μας ντολμαδάκια γιαλαντζί

Συνταγή εδώ….

Καλά Κούλουμα και καλή Σαρακοστή σε όλους!

Διαβάστε και για το έθιμο της Κυρά Σαρακοστής εδώ….

 

 

Έθιμα Αποκριάς στην Ελλάδα

Έθιμα Αποκριάς στην Ελλάδα

Οι Απόκριες είναι η περίοδος αυτή των τριών εβδομάδων πριν την Καθαρά Δευτέρα. Πώς αλήθεια γιορτάζονται αυτές οι ξεχωριστές μέρες στην χώρα μας; Διάφορα έθιμα και παραδόσεις έχουν την τιμητική τους αυτές τις μέρες, σε όλη την Ελλάδα και οι Έλληνες τα εφαρμόζουν με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο!

Κρήτη:

Στην Κρήτη, γιορτάζουν τις μέρες του καρναβαλιού με ιδιαίτερη ένταση, αφού οι κιθάρες και τα μαντολίνα πρωτοστατούν στις εκδηλώσεις και συνοδεύουν τις μασκαράδες στην μεγάλη παρέλαση. Η παρέλαση αυτή ολοκληρώνεται στην παραλιακή λεωφόρο και καταλήγει σε μεγάλο γλέντι στην πλατεία του Άγνωστου Στρατιώτη. Ένα από τα κρητικά αποκριάτικα έθιμα, είναι και οι «Λεράδες». Οι «Λεράδες», είναι μασκαράδες οι οποίοι φορούν γύρω από την μέση και τα χέρια μεγάλες κουδούνες και αποτελούν την συνηθέστερη μεταμφίεση των Κρητικών. Χαρακτηριστική δε μάσκα των Κρητικών, είναι η «Σιβιανή μάσκα». Αυτή είναι κατασκευασμένη από την ρίζα του φυτού «Αθάνατος». Ομάδα ανθρώπων φορά την μάσκα αυτή και περιφέρεται στα σπίτια του νησιού!

Κάρπαθος:

Στο νησί της Καρπάθου, έχουν ένα ξεχωριστό έθιμο, στο οποίο διακωμωδούν τις δίκες των Δικαστηρίων. Εκεί λοιπόν, την Καθαρά Δευτέρα, λειτουργεί το λεγόμενο «Λαϊκό Δικαστήριο Ανήθικων Πράξεων». Σ’ αυτό οδηγούνται άνθρωποι που έχουν κάνει άσεμνες πράξεις και χειρονομίες σε κάποιους άλλους, προκειμένου να δικαστούν από τους λεγόμενους «Τζαφιέδες», που είναι οι χωροφύλακες. Η δίκη, εξελίσσεται σε γέλια και πειράγματα και καταλήγει σε ένα μεγάλο αποκριάτικο γλέντι.

Καλαμάτα:

Στην Καλαμάτα, αναβιώνει κάθε χρόνο το παραδοσιακό γαϊτανάκι, το οποίο και λαμβάνει χώρα στην κεντρική πλατεία του χωριού. Ένα από τα χαρακτηριστικά τοπικά αποκριάτικα έθιμα, είναι το κρέμασμα της «γριάς Συκούς». Σύμφωνα με την παράδοση, αυτό το έθιμο λαμβάνει χώρα το πρωί της Καθαρής Δευτέρας, στο ίδιο σημείο της πλατείας στο οποίο και κρεμάστηκε η «γριά Συκούς» κατ’ εντολή του Ιμπραήμ Πασά.

Μεσσήνη:

Εκεί, έχουν ένα χαρακτηριστικό έθιμο το οποίο και λέγεται, «Κυριακή της Τυροφάγο». Σύμφωνα μ’ αυτό, πολλοί μασκαράδες κυκλοφορούν και γλεντούν στους δρόμους, συνοδευόμενοι από οργανοπαίκτες της περιοχής καθώς και της Δημοτικής Φιλαρμονικής. Το έθιμο αυτό, λαμβάνει χώρα την Κυριακή πριν την Καθαρά Δευτέρα, ενώ το βράδυ της ίδιας μέρας, οι κάτοικοι συνηθίζουν να ανάβουν φωτιές σε διάφορα σημεία της πόλης, γύρω από τις οποίες κυριαρχεί το γλέντι και ο χορός.

Μεθώνη:

Μια πολύ γνωστή μας έκφραση: «Του Κουτρούλη ο γάμος», προέρχεται από το κλασικό αποκριάτικο έθιμο που αναβιώνει κάθε χρόνο στην Μεθώνη. Στο έθιμο αυτό συμμετέχουν δύο άνδρες, όπου είναι και οι νεόνυμφοι και με την συνοδεία των συγγενών και φίλων τους καταλήγουν στην πλατεία της πόλης για να γίνει ο γάμος. Κατά την διάρκεια του γάμου, διακωμωδούνται διάφορες καταστάσεις και αναφορές τόσο του παρελθόντος όσο και του σήμερα. Αστεία – πειράγματα και σατυρικός χαρακτήρας διακατέχει τον γάμο αυτό, που θα καταλήξει σε ένα τρικούβερτο γλέντι.

Πάτρα:

Το καρναβάλι της Πάτρας, αποτελεί το πιο γνωστή εκδήλωση της χώρας μας. Στην Πάτρα πραγματοποιούνται κάθε χρόνο, διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις στην περίοδο των Αποκριών. Την τελευταία εβδομάδα των Αποκριών έχουμε και τον τερματισμό των καρναβαλικών εκδηλώσεων με τις δύο μεγάλες παρελάσεις των αποκριάτικων αρμάτων. Το Πατρινό Καρναβάλι άλλωστε, μετρά γύρω στα 180 χρόνια ιστορίας. Τις παρελάσεις απαρτίζουν μεγάλα αποκριάτικα άρματα που συνήθως σατυρίζουν καταστάσεις και πρόσωπα των ημερών μας, αλλά και πλήθος μασκαράδων, τόσο με Πατρινούς όσο και άλλους απ’ όλη την υπόλοιπη Ελλάδα. Ένα γνωστό και άκρως πατρινό έθιμο, είναι και τα λεγόμενα «Μπουρμπούλια». Σύμφωνα μ’ αυτό το έθιμο, γυναίκες μεταμφιέζονται σε ντόμινο, κρύβοντας τόσο το πρόσωπό τους, όσο και το σώμα τους, ώστε να έχουν εκείνες την αποκλειστική επιλογή του καβαλιέρου τους και συμμετέχουν σε απογευματινούς χορούς.

Νάξος:

Το νησί, αυτό αποτελεί την γενέτειρα του Διονύσου και έτσι ο εορτασμός της Αποκριάς, ξεκινά από το πρώτο Σάββατο όπου και γίνεται το σφάξιμο των χοίρων. Αποκριάτικο έθιμο αυτού του νησιού είναι και οι «Κουδουνάτοι». Αυτοί είναι άνθρωποι με κάπα και κουκούλα, οι οποίοι περιφέρονται στους δρόμους του νησιού κάνοντας πολύ θόρυβο και προκαλώντας τους υπολοίπους με άσεμνες χειρονομίες. Μαζί με τους «Κουδουνάτους», κυκλοφορούν επίσης και ο «Γέρος», η «Γριά» και η «Αρκούδα». Στις πλατείες πολλών χωριών του νησιού, στήνεται γλέντι με άφθονο κρασί και φαγητό, το οποίο και πλαισιώνεται από οργανοπαίκτες και παραδοσιακά αποκριάτικα τραγούδια.

Κέρκυρα:

Στην Κέρκυρα, σαλπιγκτές και τυμπανιστές περιφέρονται στους δρόμους του νησιού, προκειμένου να αναγγείλουν τον ερχομό του «Σιορ Καρνάβαλου». Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, γίνεται η μεγάλη παρέλαση του «Σιορ Καρνάβαλου», η οποία και τερματίζει στην Κάτω Πλατεία όπου και θα γίνει το κάψιμό του.

Άμφισσα:

Στην Άμφισσα, το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς, αναβιώνει ο θρύλος του «στοιχειού». Το «στοιχειό» αυτό ξεκινά από την περιοχή της Χάρμαινας και μαζί με εκατοντάδες μασκαράδες, κατεβαίνει τα σκαλιά του Άη Νικόλα. Το «στοιχειό της Χάρμαινας», λέγεται ότι αγαπούσε και προστάτευε τους Ταμπάκηδες, που ήταν οι βυρσοδέψες της περιοχής και ήταν αναγκασμένοι να βρίσκονται στην Βρύση μέρα και νύχτα.

Θήβα:

Στην Θήβα ένα έθιμο που κρατά από το 1830, είναι και η αναπαράσταση του «Βλάχικου Γάμου». Αυτό λαμβάνει χώρα την Καθαρή Δευτέρα.

Σκύρος:

Στο νησί της Σκύρου, κλασικό αποκριάτικο έθιμο, είναι ο «γέρος» και η «κορέλα». Ο «γέρος» φοράει χοντρή μαύρη κάπα, άσπρη υφαντή βράκα και έχει στη μέση του 2 – 3 σειρές κουδούνια. Το πρόσωπό του καλύπτεται από προβιά μικρού κατσικιού και, περπατώντας με χορευτικό ρυθμό, καταφέρνει να ηχούν μελωδικά τα κουδούνια που φοράει. Η «κορέλα», η ντάμα του γέρου, είναι ντυμένη με παραδοσιακά σκυριανά ρούχα, με κυρίαρχο χρώμα το άσπρο και καλυμμένο το πρόσωπό της. Το δίδυμο αυτής της σκυριανής Αποκριάς συνοδεύει πολλές φορές και ο «φράγκος». Αυτός ο μασκαράς, ντυμένος με παραδοσιακά ρούχα του νησιού αλλά και παντελόνι, σατιρίζει εκείνους τους Σκυριανούς που έβγαλαν τις βράκες και φόρεσαν παντελόνια (φράγκικα).

Ιωάννινα:

Εκεί, την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, γιορτάζουν οι λεγόμενες «Τζαμάλες». Αυτές είναι μεγάλες φωτιές, όπου πλήθος μεταμφιεσμένων χορεύει γύρω τους σε διπλές και τριπλές σειρές.

Πρέβεζα & Άρτα:

Και στις δύο αυτές περιοχές, κάθε χρόνο πραγματοποιείται το λεγόμενο «Καρναβάλι των γυναικών». Σ’ αυτό συμμετέχουν αποκλειστικά μεταμφιεσμένες γυναίκες, οι οποίες και περιφέρονται στους δρόμους με την συνοδεία αρμάτων.

Μακεδονία:

Εκεί, κάθε χρόνο πραγματοποιούνται, οι λεγόμενοι «Κουδουνοφόροι Τράγοι». Αυτοί, είναι ομάδες μεταμφιεσμένων, ντυμένοι με μαύρες γιδοπροβιές και τέσσερα πολύ μεγάλα σιδερένια κουδούνια. Όπως περιφέρονται στους δρόμους, προκαλούν αναστάτωση και θόρυβο, ενώ παράλληλα τραγουδούν και με γοερή φωνή.

Σέρρες:

Στο νομό Σερρών, αναβιώνει το έθιμο του «Καλόγερου». Τη γιορτή αυτή αρχίζουν οι Αναστενάρηδες με απόκρυφη μυσταγωγία και συμμετέχουν και οι μίμοι, οι οποίοι συγκροτούν το θίασο: ο Βασιλιάς, το Βασιλόπουλο, ο καπιστράς, ο καλόγερος, η νύφη, η μπάμπω και το εφταμηνίτικο, οι γύφτοι με την αρκούδα και, τέλος, οι Κουρούτζηδες (φύλακες).

Ξάνθη:

Στην Ξάνθη, αναβιώνει το έθιμο «Κάψιμο του Τζάρου». Σύμφωνα με την λαϊκή μας παράδοση, ο «Τζάρος» ήταν ένα ανθρώπινο ομοίωμα που βρισκόταν τοποθετημένο πάνω σε πουρνάρια. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, καιγόταν στο κέντρο της πλατείας, προκειμένου οι κάτοικοι της περιοχής να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Αυτό το έθιμο προέρχεται από τους πρόσφυγες της Ανατολικής Θράκης. Το όνομα «Τζάρος» προήλθε από τον ήχο που έκαναν τα πουρνάρια όταν καίγονταν (τζ –τζ). Μετά το κάψιμο του «Τζάρου» την σειρά τους παίρνουν αμέτρητα πολύχρωμα πυροτεχνήματα.

Πηγή: http://www.my-family.gr

 

Λαγάνα και Παράδοση

Λαγάνα και Παράδοση

Η καλύτερη λαγάνα που φτιάξατε ποτέ! Η συνταγή και η εκτέλεση εδώ είναι του συζύγου Γιάννη Τρέσκα 30 χρόνια φούρναρης, έχει ψήσει….

Η Λαγάνα αυτή μπορεί να πασπαλιστεί με ότι σας αρέσει, μπορεί μέσα να ζυμωθεί με πιπεριές, λιαστές ντομάτες, ελιές.

Φυσικά μπορείτε να τις ζυμώσετε και με αλεύρι ολικής απλά θα προσθέσετε λίγο νεράκι ακόμα.

Το παραδοσιακό  έθιμο της λαγάνας παίζει  πρωταγωνιστικό ρόλο στο νηστίσιμο τραπέζι της Καθαράς  Δευτέρας. Με αφορ­μή λοιπόν αυτή την ιδιαίτερη μέρα ας γνωρίσουμε αναλυτικότε­ρα την ιστορία της, που χάνεται στους αιώνες.

ΤΗΝ ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΧΗΣ ΛΑΓΑΝΑΣ ΘΑ ΤΗΝ ΒΡΕΙΤΕ ΕΔΩ….

Λαγάνα παραδοσιακή, είναι άζυμος άρτος δηλ. παρασκευάζοταν χωρίς προζύμικαι μαγια.

Τέτοιος άρτος πρόχειρος εχρησιμοποιήθη από τους  Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή. Έκτοτε επιβαλλόταν από το Μωσαικό  Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Η ιστορία της λαγάνας

διατρέχει όλη τη διατροφική παράδοση από την αρχαιότητα  μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις «Εκκλησιάζουσες» λέει  «Λαγάνα πέττεται» δηλ .»Λαγάνες γίνονται». Ο δε Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως «Το γλύκισμα των φτωχών».

Το έθιμο της λαγάνας

παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς. Τραγανή λαχταριστή και σουσαμένια και καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής. Η ονομασία της «Καθαρά» προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής. Πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως «ημέρα κάθαρσης». Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας. Επίσης κατά την ημέρα αυτή εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο και έστρωναν κάτω στη γη και έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά όπως χαλβά, ελιές, ταραμά και λαγάνα.

Από την Καθαρά Δευτέρα

προετοιμάζεται ο άνθρωπος μετά τις εορτές και την καλοφαγία των Απόκρεων, να καθαρίσει την ψυχή και το σώμα του για να φτάσει στο τέρμα δηλ. στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την Ανάσταση του Κυρίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λαγάνα που έχει το σχή­μα της «κυρα-Σαρακοστής». Παριστάνει μια μακριά γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι, δεν έχει στόμα γιατί είναι  όλο νηστεία. Τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις προσευχές, έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας.

Λαγάνα και Παράδοση

Έθιμο που συνηθιζόταν για να μετρούν το χρόνο κατά την περίοδο της Σαρακοστής ήταν κάθε Σάββατο να κόβουν το ένα πόδι. Το τελευταίο το έκοβαν το Μ.Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς.

Η νόστιμη και λαχταριστή για όλους μας λαγάνα είναι ένα προιόν άξιο σεβασμού και με πραγματική πλούσια ιστορία.

Θα είναι μεγάλη απώλεια για τις επερχόμενες γενεές να ξεχάσουν τις παραδόσεις μας, να ξεχάσουν τις παλιές σαρακοστιανές μυρουδιές.

Οι αρτοποιοί της γειτονιάς πιστοί στις παραδόσεις μας παρασκευάζουν την Καθαρά Δευτέρα τη λαγάνα συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση του εθίμου. Οι νέες γενεές να έχουν την ευκαιρία να ακούσουν, να μυρίσουν και να γευτούν τη Σαρακοστή γιατί οι Σαρακοστιανές μυρωδιές είναι έμμεσοι φορείς μιας βαθιάς πνευματικότητας.

http://ellinwnparadosi.blogspot.com/

ΤΗΝ ΣΥΝΤΑΓΗ ΤΗΣ ΥΠΕΡΟΧΗΣ ΛΑΓΑΝΑΣ ΘΑ ΤΗΝ ΒΡΕΙΤΕ ΕΔΩ….

Τσικνοπέμπτη έθιμα και παραδόσεις

«Ότι τσικνίζει, να…γυρίζει», αυτό είναι το μότο της ημέρας, η οποία απαιτεί κρέας, κρέας και ακόμα περισσότερο κρέας.

Γιατί γιορτάζουμε την Τσικνοπέμπτη; Τι το ιδιαίτερο έχει αυτή η μέρα τελικά;

1. Η Τσικνοπέμπτη είναι μια ετήσια ως γνωστόν τελετή, που η ιστορία της χάνεται στους αιώνες. Σήμερα, έχει καθιερωθεί ως η ημέρα που τρώμε κρέας.

2. Γιορτάζεται 11 ημέρες πριν την Καθαρά ∆ευτέρα, την Πέμπτη της 2ης εβδομάδας της Αποκριάς, γνωστή και ως Κρεατινή.

3. Οι άλλες εβδομάδες είναι η Προφωνή και η εβδομάδα της Τυροφάγου.

4. Το όνομά της (φυσικά) προέρχεται από τις λέξεις «τσίκνα», η μυρωδιά δηλαδή του καμένου ψημένου κρέατος και την ημέρα Πέμπτη.

5. Για τους Ελληνορθόδοξους προμηνύει την έναρξη της Σαρακοστής. Της σαρανταήμερης περιόδου νηστείας πριν από το Πάσχα.

6. Λέγεται, ότι επιλέχτηκε η Πέμπτη ως ημέρα κρεατοφαγίας, καθώς παραδοσιακά οι ημέρες νηστείας των Ελληνορθόδοξων είναι η Τετάρτη και η Παρασκευή.

7. Στη σημερινή εποχή, θεωρείται, ότι η Τσικνοπέμπτη είναι η «επίσημη» ημέρα έναρξης της αποκριάτικης περιόδου.

8. Η «Τσικνοπέφτη», όπως είναι επίσης γνωστή, ήταν η μέρα που ετοίμαζαν σε παλαιότερες εποχές, το «παστό». Έβραζαν δηλαδή το λίπος με λίγο νερό και το ράντιζαν ταυτόχρονα (με νερό), πριν το σουρώσουν.

9. Μια εβδομάδα πριν από την Τσικνοπέμπτη, ξεκινούσε η διαδικασία της σφαγής των γουρουνιών, τα λεγόμενα «χοιροσφάγια». Γι’ αυτό, η εβδομάδα αυτή ονομαζόταν και σφαγαριά. Κάθε οικογένεια έτρεφε για έναν ολόκληρο χρόνο από ένα γουρούνι, το οποίο κατέληγε …θύμα της αποκριάτικης κρεατοφαγίας.

10. Σε όλη την περιφέρεια της Πελοποννήσου, την Τσικνοπέμπτη σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό.

11. Στις Σέρρες πάλι, το έθιμο της Τσικνοπέμπτης επιβάλλει μεγάλες φωτιές, στις οποίες, αφού ψήσουν το κρέας, οι πιο τολμηροί πηδούν ανάμεσα από τις φλόγες. Τα «προξενιά» έρχονται στο τέλος, όπου κάποιος αναλαμβάνει να αναμείξει τα κάρβουνα με ένα ξύλο.

12. Λίγο πιο ψηλά, στην Κομοτηνή, πρωταγωνιστής είναι μία κότα, την οποία οι νοικοκυρές σχεδόν καίνε (καψαλίζουν στην ουσία) για να τη φάει η οικογένεια την Κυριακή της Αποκριάς. Η παράδοση μάλιστα αναφέρει, ότι την Τσικνοπέμπτη τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια πρέπει να ανταλλάξουν φαγώσιμα δώρα. Ο άντρας πρέπει να στείλει τον «κούρκο», δηλαδή μία κότα και η γυναίκα μπακλαβά και μια κότα γεμιστή.

13. Στην Πάτρα από την άλλη, υπάρχει το έθιμο της Κουλούρας. Καθόλου παράδοξο για την ελληνική παράδοση και αυτό το συγκεκριμένο έθιμο έχει να κάνει με τον γάμο.

Η «ιστορία» αναφέρει, ότι η Γιαννούλα η Κουλουρού, θεωρούσε, ότι Ναύαρχος Ουίλσων ήταν τόσο τρελά ερωτευμένος μαζί της, που είχε σκοπό να την παντρευτεί. Έτσι, εκείνη ντύνεται νύφη και κατεβαίνει στο λιμάνι να τον υποδεχτεί με τη συνοδεία των συμπατριωτών της, οι οποίο διασκεδάζουν και χορεύουν.

14. Τα «Κορφιάτικα Πετεγολέτσια» ή αλλιώς «Κουτσομπολιά» ή «Πέτε Γόλια» είναι μία παράδοση της Τσικνοπέμπτης, που ανήκει στην παλιά πόλη της Κέρκυρας. Η πετεγολέτσα ή πετεγουλιό, σύμφωνα με τους ντόπιους, είναι η προσφιλής, σε πολλούς, συνήθεια του κουτσομπολιού.

Στην Κέρκυρα βέβαια, παραδοσιακά πραγματοποιείται με δόξα και καμάρι στην Πιάτσα της πόλης της Κέρκυρας, την Τσικνοπέμπτη το βράδυ. Στην ουσία, στήνεται κάτι σαν «θεατρικό», όπου οι ντόπιοι υποδύονται τους κουτσομπόληδες με σπαρταριστικές ιστορίες.

15. Στην Ιο, το βράδυ της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν τη Χώρα και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα, ενώ στον Πόρο, η παράδοση επιβάλλει στους νέους να κλέψουν ένα…μακαρόνι, το οποίο θα βάλουν κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποια θα παντρευτούν.

16. Το ίδιο έθιμο ισχύει και την Ήπειρο, αλλά οι νέοι βάζουν στο μαξιλάρι τις κορδέλες από το παραδοσιακό γαϊτανάκι, οι οποίες κόβονται στον τελευταίο (απογευματινό) χορό την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς.

17. Πιστοί στο γλέντι που θέλει η Τσικνοπέμπτη, οι κάτοικοι της Σκοπέλου δίνουν ραντεβού κάθε χρόνο στο Πεύκο, για να συνεχίσουν το γλέντι και το φαγοπότι όλοι μαζί.

18. Η Νάουσα φημίζεται για την αποκριάτικη παράδοσή της. Με πρωταγωνιστές τους «Γενίτσαρους» και τις «Μπούλες», η Τσικνοπέμπτη για της πόλη σημαίνει ραντεβού στην πλατεία Καρατάσου, με εκδηλώσεις από πολιτιστικούς συλλόγους.

19. Μία από τις πιο σύγχρονες παραδόσεις της Τσικνοπέμπτης είναι αυτή του Δήμου Θεσσαλονίκης. Τα τελευταία χρόνια, πηγαίνοντας κόντρα στις απαιτήσεις των κρεατοφαγικών καταχρήσεων, διοργανώνει «Ποδηλατικό Καρναβάλι».

20. Βέβαια, παρόμοιες γιορτές με την Τσικνοπέμπτη έχουν ακόμα οι Γερμανοί, την «Weiberfastnacht». Οι Γάλλοι, την «Mardi Gras» δηλαδή τη «Λιπαρή Τρίτη», η οποία ωστόσο αντιστοιχεί στην Ορθόδοξη Καθαρά Δευτέρα. Η «Mardi Gras» γιορτάζεται με ιδιαίτερη χλιδή και σε παλιές γαλλόφωνες περιοχές, όπως είναι η Νέα Ορλεάνη.

Σόφη Ζιώγου

Πηγή: [email protected]